बरसात कि एक रात !

फ़र्रकन्न काडी पेटवून शिंदे काकांनी मेणबत्ती पेटवली, आणि परत पानाला चुना लावायला सुरुवात केली.

"पावसानं वाट लावलीय राव, आणि वर ह्या लाईटचा लपंडाव! धंद्याची वाट लागलीय." शिंदे काका म्हणाले.

समीर, दया, संदीप आणि मकरंद हे चौघं रूममेट्स. इंजिनीअरिंगच्या तिसऱ्या वर्षात शिकत होते. आजही रोजच्या प्रमाणं, जेवण करून टपरीवर पोचलेले. गल्लीत, स्पेशली त्या एरियामधलं, एकुलत एक पानाचं दुकान होतं शिंदे काकाचं. रोज, मेसवर जेवण झाले कि एक मस्त पान आणि सिगारेट ठरलेली पोरांची. इथेच थांबून इकडच्या तिकडच्या गप्पा व्हायच्या. आणि मग रूमवर परत.

"धंदा कसला बुडतोय ह्याचा, आपल्याशिवाय कुणी गिऱ्हाईक तरी येतंय का ह्याच्या टपरीवर." दया पुटपुटला. 

"ओ काका, अहो सुपारी टाका ना जरा हात मोकळे सोडून, रोज काय कंजुषी करता?" समीर म्हणाला. पानात सुपारी जास्त लागायची त्याला. 

"अरे समीर, सुपारी महाग झाल्याय खूप, नाही परवडत. "

"असली चिन्धिगिरी करतो हा ह्रिथिक, म्हणून तर टपरी चालत नाही याची." समीर वैतागून हळूच म्हणाला. 

शिंदे काकांच्या उजव्या हाताला सहा बोटं होती. म्हणून तो ह्रिथिक …. 

असो… पावसानी आता उग्र रूप धारण केले होते. पत्र्यावरच्या थेंबांच्या आवाजामुळे एकमेकांचा आवाजही ऐकू येत नव्हता.  सिगारेट पाण्यामुळे चुकून उगीच वाया गेली असती, म्हणून लगेच रूमवर जायचा प्लान ठरला. तोंडात पान टाकून चौघही रूमकडे वळले. लाईट गेली होती, चाचपडत, अंदाज घेतच रुममध्ये वावरत होते सगळे . मेणबत्ती, टोर्च, काही सापडत नव्हतं. सिगारेटी फुंकून झाल्या, तोवर दयाने बाजूच्या रूममधल्या विशाल कडून एक बारीक मेणबत्तीचा तुकडा मिळवला. त्या मिणमिणत्या प्रकाशाने, रुममध्ये जरा बरे वाटायला लागले. समीरने वौकमन मध्ये 'किशोर के दर्दभरे नग्मे'  लावले आणि त्या छोट्याश्या स्पीकरमधनं किशोर आपल्या मुलायम आवाजात गायला लागला. लाईट गेलेली, त्यामुळे अभ्यास तर अशक्यच होता, आता काय करावे हा प्रश्न सगळ्यांसमोर आ वासून पडला होता. 

"चला, पत्ते खेळू यार!"  

"कंटाळा आला रे पत्त्यांचा. आणि त्यावर तो चौकट गुलामचा पत्ता पण गायब आहे."

"आणि अंधारात हळूच दुसऱ्याची पानं पण चोरून बघता नाही येणार. ही ही!"

"चौकट गुलाम ,खालच्या मजल्यावर चौकट राणी कडे गेला असेल."

"चौकट राणी ? कोण, ती खालची ब्रम्हे काकू ?"

"हो ना . अरे तिचा चेहरा एकदम त्या चौकट राणी सारखा दिसतो. कोईरालांची मनीषाच एकदम! आणि भरीस भर म्हणून ब्रम्हे काका एकदम त्या चौकट राजा मधला दिलीप प्रभावळकर सारखा आहे. म्हणूनच म्हटलं, कि चौकट गुलाम गेला असेल तिकडे…. गुलामी करायला! "

"सभ्य व्हा पोरांनो. काकूंना ऐकू आलं खालच्या मजल्यावरून, तर अवघड आहे आपलं."

"हो ना यार, लेडी अमिताभ आहे ती. आणि उंची पण त्या लंबू अमिताभ सारखीच आहे. खाली थांबली तरी वरच्या मजल्यावरचं दिसत असेल तिला. "

"बहुतेक, आईच्या पोटात असताना सुद्धा आईच्या बरगड्यांना पकडून लोंबकळायची वाटतं. कसली ताडमाड आहे बघ ना!"

"असो … काय रे , संद्याचं पोट खराब झालाय दिसतं. सारखं पळतोय संडासाकडे. "

"पावसाळ्यात पाणी पुरी खाऊन दुसरं काय होणार. मानसं कमी आणि डुक्कर जास्त असतात त्या भेळच्या गाडीभोवती. "

"अरे अंदर कि बात ये है की, त्या सवितासाठी झुरतंय रे ते येडं , दिवसभर तिच्या झेरोक्सच्या दुकानांसमोर थांबलेलं असतंय . मेक्यनिक्स च्या सेम नोट्स च्या रोज झेरोक्स काढून घेतो तिच्याकडून. येडं झालंय पार तिच्या प्रेमात. दुकानासमोरच्या त्या भेळपुरीवाल्याकडे दिवसभर चरत असतंय."

"अरे, संद्या जेवढा चुत्या, तेवढीच ती स्मार्ट पोरगी आहे. सगळ्या पोरांना तसंच भुलवते ती. तूच विचार कर,बाजूच्या सुयोग झेरोक्स मध्ये काळं कुत्रं नसतं. आणि ह्या सविताकडे मोठ्ठी रांग. गेलं की, अशी मुरकुन हसते यार, कोऱ्या पानाची पण झेरोक्स काढून घेतील लोकं. "

तेवढ्यात संद्या परत आला. पार गलितगात्र झाला होता जाऊन जाऊन.

"एक भन्नाट आयडिया आहे माझ्याकडे! प्लांचेट करूया आपण. मागच्या वर्षी, अहमदाबादला माझ्या मामाने केले होते. माझ्या आज्जीच्या आत्म्याला बोलालावलेले. खूप धम्माल आली होती." समीर बोलला.
"काय? आपला विश्वास नाही भूताखेतावर , नुसता टाईमपास असतो!. आपल्याला नाही करायचे" मकरंद म्हणाला.
"अरे, खरंच सिरियस असतं सगळं , आज्जीने आम्ही विचारलेल्या सगळ्या प्रश्नांची खरी खरी उत्तर सांगितली. जाताना म्हणाली आजोबांशिवाय करमत नाही. लवकर या! आजोबांनी नंतर लय शिव्या घातल्या मामाला, प्लांचेटच्या भानगडीसाठी. पण, गेले खरंच दोन महिन्यात, ते पण!"
"होय रे, मी पण ऐकलंय. पण फाटली आहे माझी. आधीच अंधार, लाईट गेलेली, मुसळधार पाऊस पडतोय. वर भूतांना बोलावयाचे म्हणजे …. जाऊदे, यार दुसरं काहीतरी प्लान करू. पोटात कळ येतेय नुसता विचार करूनसुद्धा." इति संदीप .
"चला बे, खरंच करू समऱ्या म्हणतोय तसं. माझी पण बऱ्याच दिवसांपासून इच्छा आहे प्लांचेट करायची." दयाने पण संमती दर्शविली.

हो-नाही म्हणता म्हणता सगळेजण तयार झाले. सगळी सूत्रं समीरकडे होती. अनुभव होता ना त्याच्याकडे! भराभरा एका पांढऱ्या कागदावर A टू  Z बाराखडी , चार शब्दं  मोठ्या अक्षरात -  "येस", नो","हाय","गुड बाय" आणि १ ते १० आकडे काढले.

"अरे, ते सगळं खरं , पण बोलवायचं कोणाला ?" समीर म्हणाला.
"हं , नातेवाईक वगैरे नको यार. असंच कुणीतरी सेलिब्रिटी बोलावू. "
"आयडिया चांगली आहे, संजीव कुमार, अमजद खान, नर्गिस?"
"ए बाबा, तो अमजद खान वगैरे नको. काही आत्मे म्हणे एकदा आले कि जात नाहीत परत लवकर.  काहीतरी मागतात म्हणे परत जाण्यासाठी. एक वाटी रक्त , एखादा दात वगैरे असलं काही"
"हो ना तिच्यायला, जर जाताना म्हणाला, ये हाथ मुझे दे दे दया, तर काय करायचं ?"
"हो ना चड्डी पिवळी होईल तसं काही मागितलं तर!"
"बघ ना , आणि बदलता पण नाही येणार कारण तो खवीस गब्बर हात पण घेऊन गेला असेल,  ! ही ही "
"एक सुचलंय, किशोर कुमार…, कसं वाटतंय ? बोलवायचं का त्याला. हे बघा, आपल्या सगळ्यांचा फेवरेट तर आहेच. आणि, कसं जरा, प्रेमळ मवाळ व्यक्तिमत्व आहे. मस्त गमती जमती सांगेल. बोला पटतं का ?" - समीर. 
"ये हुई ना बात !! हो हो त्यालाच बोलावू."

एकमताने, सगळ्यांचा निर्णय झाला कि किशोरच्या आत्म्याला येण्याचे आवाहन करायचे. एक-दोन तास गप्पा मारू, प्रश्न विचारू आणि मग जायला सांगू.

"आता सिरियस व्हा रे सगळ्या जणांनी. डोळे मिटा , ह्या कॉईन वर आपलं एक बोट अलगद ठेवा आणि मनापासून किशोर कुमारचा धावा करा." समीर म्हणाला.

त्या अल्फाबेटस आणि नंबर्स लिहिलेल्या कागदावर दोन रुपयाचे नाणे ठेवले होते. सगळ्यांनी एक एक बोट त्या नाण्यावर ठेवले.  एकदा का आत्मा आला, आणि बोलायला लागला, कि ती कॉईन आपोआप फिरेल म्हणे. जाम उत्सुकता लागली होती प्रत्येकाला, की आता पुढं काय होइल? संदीपच्या पोटातली कळ जाऊन आता मोठ्ठा गोळा आला होता.

"एक सांग, किशोरला हिंदीत बोलवायचं कि मराठीत? तसं किशोरनी मराठीत पण गाणी गायलीत म्हणा, पण मराठी कळतं की नाही काय माहिती?" मकरंदची एक उगीच आपली शंका.
"अबे आत्मा आहे तो. सगळ्या भाषा येत असणार" दयाने ज्ञान पाजळले.
"तुला काय माहिती रे? कुठला आत्मा ओळखीचा आहे तुझा ?"
"आहे ना, तो….  मेस मध्ये जेवण वाढणारा आत्माराम , ख्या ख्या ख्या !"
"मनातून धावा करा की रे. जी भाषा येते त्यातनं. काय येडझवेपणा लावलाय? सिरियस व्हा म्हणून सांगतोय कधीपासनं!" समीर डाफरला.

सगळे मनापासून धावा करायला लागले किशोरचा. ते भेसूर वातावरण, बाहेरचा मुसळधार पाऊस , नाही म्हटलं तरी प्रत्येकाची थोडी टरकली होतीच. भीती , उत्सुकता , कुतुहूल, काहीतरी नवीन करण्याची हौस , अशा सगळ्या भावनांचे ढग प्रत्येकाच्या मनात दाटून आले होते. २-३ मिनिटं गेली असतील, आणि अचानक कॉईन हलली. सगळ्यांची कॉईनवरची बोटंपण हळूहळू सरकायला लागली. प्रत्येकाने, आश्चर्याने खाली पहिले. कॉईन हळू हळू "हाय" कडे सरकत होती. सगळ्यांचा मूड चेंज झाला होता. "हाय" वर येउन थांबली कॉईन. किशोरनी आगमनाची वर्दी दिली होती.  काहीतरी अतर्क्य , थरारक घडत होतं.

"आता रे समऱ्या, काय करायचं?" घशातला आवंढा गिळत मकरंदनी विचारलं.
"मला पण कळेनासं झालंय राव. बघू खरंच किशोरच आहे का. "
 "किशोरदा, स्वागत है आपका. अगर आप ये सून रहे है, तो क्या आप हमे आपका असली नाम बता सकते है?"
"A….B….H….A…A….S"  कॉईन फिरली.
"धन्यवाद , और शादीया कितनी की थी आपने कुल मिलाकर?"

कॉईन "४" वर जाऊन थांबली.

किशोर कुमार आल्याची खात्री पटली होती सर्वांना.

"वो तुम्हारी सही मे रफी के साथ दुष्मनी थी क्या?" कुणीतरी भोचक प्रश्न विचारला.
"NO" - कॉईन.
"दुष्मनी कसली, रफी एनी टाईम बेटर होता राव किशोरपेक्षा!", संद्या - आमच्यातला एकुलता एक रफी फैन कुजबुजला.
"किशोरदा, चारो बिबियोमे ,सबसे ज्यादा किसको प्यार करते थे आप?"

२ मिनिट गेले, कॉईन हलेचना. प्रश्न दोन-तीनदा विचारून झाला पण कॉईन हलायला तयार नाही.

"एवढ्या रात्री कशाला बोलावलं , झोपले कि काय किशोरदा?"
"गप्प ए, बहुतेक लय पर्सनल प्रश्न विचारला काय आपण ?"
"नाही रे, जनरली आत्मे त्यांची थट्टा उडवली, अपमान केला, की नाराज होतात. बहुतेक मगाशी संद्या म्हणाला कि रफी चांगला होता तुझ्यापेक्षा, त्याचा राग आलाय वाटते किशोरदांना!" समीरने माहिती पुरविली.
"थांब , त्यांनाच विचारून बघु. किशोरदा, क्या आप संदीप से नाराज है?"
"YES" - कॉईन.
"क्या आप उसे पनिशमेंट देना चाहेंगे?" समीरची अतिहुशारी.
"YES" - परत कॉईन.
"बोलिये दा! जो बोलोगे वोह मंजूर है , काय हो कि नाही रे संद्या"

संद्याची मान नुसतीच डोलली. अचानक खोलीतल्या पसरलेल्या दुर्गंधीने सगळ्यांनी नाक आक्रसून घेतली. संदीपचा पराक्रम असावा तो.

"जाऊदे रे घाबरू नको, ऐकून तर घेऊ किशोरदा काय म्हणतायत ते."
"K…O…M…B….A….D…..A" - कॉईन.
"बहुतेक, कोंबडा व्हायला सांगतायत. चला संदीपराव, पक्क पक्क पक्काक!"
"अरे पण किती वेळासाठी. कितनी देर के लिये जी?"
"१…०…. M… I … N"- कॉईन.

संद्या बसला कोंबडा होऊन. दुर्गंधीला सरावून जाणार होती सगळ्यांची नाकं बहुतेक. कारण ,आधीच संद्याचं पोट खराब आणि वर तो कोंबडा बनलेला. आता कोंबडा तर आरवनारच ना? त्याला कोण थांबवू शकणार.

किशोरला बरीच प्रश्न विचारली जावू लागली. सगळी बहुतेक त्याच्या फिल्म्स आणि खाजगी जीवनाबद्दल होती .  सगळ्यात आवडीचं गाणं कुठलं, ड्यूएट कुणासोबत गायला आवडायचं, आवडीचं सुट्टीचे ठिकाण कुठले, लता-आशा मध्ये नक्की खरंच सगळं आलबेल आहे का बिनसलेलं आहे. सगळ्यांनी अगदी भंडावून सोडलं किशोरला. सगळेजण जाम खुश झाले होते. प्लांचेट खरंच असतं राव. किशोर सगळी उत्तर अचूक देत होता. समीर होताच ना पडताळणी करायला. किशोरभक्त होता अगदी तो.   

"झाली का रे दहा मिनिटं ? आता कंट्रोल नाही होत!" संद्या कण्हत ओरडला.
"हो हो अरे विसरलोच आम्ही तुला, सोड आता कोंबडा.  ये बस इकडे"
"बसायचं , पण कमोडवर आधी… " म्हणत संद्याने धूम ठोकली.
वौकमन मधली कैसेट संपली तेवढ्यात 'किशोर के दर्दभरे नगमे' ची . समीर बदलायला उठला, तेवढ्यात मकरंद म्हणाला,
"समऱ्या, यार आलीशा चिनॉयचं मेड इन इंडिया लाव रे. बोर झाले ते नग्मे ऐकून. "

आपण काय बोललो ते कळाले आणि जीभ दाताखाली चावली मकरंदने. पण फार उशीर झाला होता. सजा तो बराबर मिलनेवाली थी. पुढच्या दोन तीन प्रश्नांना किशोर परत रुसून बसलेला. पुन्हा किशोर के नग्मे लावले तरी कळी खुलेना.

हताश होऊन समीर म्हणाला "किशोरजी , लगता है, मक्याकी उस बात पे नाराज हो गये आप, लेकिन प्लीज बात किजिये हमसे आप. चाहे जो सजा दे दिजीये मक्या को !"

संद्या आपली चौथी फेरी आटपून आला होता. जाम उत्सुकतेने ऐकायला लागला.

"C …A….B…R….E" - कॉईन.
"म्हणजे काय रे ?"
"अरे कैब्रे डान्स म्हणायचं असेल बहुतेक. "
"अरे पण स्पेलिंग cabaret आहे."
"जाउदे रे इंग्लिश चांगलं नसेल त्यांचं एवढं. भावनाओं को समझ मेरी जान. " 
"कैब्रे डान्स, नाही नाही शक्य नाही ते" - मकरंद म्हणाला.
"आपलं काय चालणार बाबा , जे सांगितलं ते तर करायलाच पाह्यजे. आत्म्याची नाराजी नको ओढवून घेऊ ना. साडेसाती लागलं उगीच मागं!" दयाने सुज्ञ सल्ला दिला.
"मी टौर्च मारतो अंगावर तुझ्या बंद चालू बंद चालू. म्हणजे इफेक्ट येईल कैब्रेचा. "
"आणि हो गाणं! ते रात बाकी लाव रे दया. नमक हलालची कैसेट पडलीय तिथंच बघ"
"अर्रे , पण कपडे ? कैब्रेची खरी स्पेशालिटी आहे कपडे. किशोरदा नाराज होऊन अजून अवघड पनिशमेंट द्यायचे नाहीतर." समीर ने सुचवले. 

मकरंदची पार फाटली होती, किशोरला खुश करायला काहीही करण्याची तयारी झाली होती. मगाचा तो भूताखेतांवरचा अविश्वास वगैरे, कुठल्या कुठे पळून गेलं होतं. जाम भीती वाटायला लागली होती.

"टू पीस पाहिजे. त्याशिवाय मज्जा नाही. कैब्रे कसा कैब्रे सारखा वाटला पाहिजे."
"आता खालचा एक पीस तरी आहे VIP माझी, पण वरचा पीस कुठून आणायचा?"
"कंचुकी ? हात तिच्या , खाली दोरीवर वाळू घातली असेल. ब्रम्हे काकूंनी. घेऊन ये"
"गप्प ए, काही काय!"
"हो अरे दोन तर आहेत त्यांच्याकडे. एक लाल आणि निळा ब्लाउज. एक तरी नक्की सापडेल."
"मी आणतो , मी आणतो" , म्हणत दया पळत सुटला खाली. मोठ्या शिताफीने, कामगिरी फत्ते करून, एका हातात लाल ब्लाउज घेऊन हजर झाला.
"दोन्ही होते दोरीवर, पण म्हटलं कैब्रे ला लाल जास्त सूट होईल."
"दोन्ही ? मग आज काय घातलं… "
"गप्प बसा रे" वाक्य कापत , विषय तिसरीकडेच चाललेला पाहून समीर खेकसला. 
"चला चढवा टू पीस मकरंद उर्फ परवीन बाबी , आणि करा सुरु"

खट्टकन, टेप चे बटन दाबले गेले. आशा आपल्या मादक आवाजात गायला लागली.

"रात बाकी …. बात बाकी … होना है जो … हो जाने दो. "

कैब्रे येतोय कुणाला? चित्रविचित्र अंगविक्षेप करत, त्या टू पीस वर मकरंद नाचायला लागला. समीर शिताफीनं टोर्च चमकवत होता. घुसळनारी कंबर, कसनुशी खाली वर होणारी ती लाल ब्लाउज मधली छाती, चेहऱ्यावरचे मादक(?) हावभाव, अगदी बरोबर जागा हुडकून टोर्च मारत होता समीर. परवीन बाबीच्या भुताने जर तो डान्स पहिला असता तर परत आत्महत्या केली असती. हसून हसून मुरकुंडी वळली होती सगळ्यांची. डोळ्यात पाणी आलं होतं. पोटात दुखायला लागलं होतं. पाचवी फेरी मारावी लागणार होती संदीपला बहुतेक.

गाणं संपल्या संपल्या अंगावरची पाल झटकावी तसं ते ब्लाउज काढून फेकून दिलं मकरंदने. लगबगीने कपडे चढवले अंगावर. पण घाई घाईत काढताना टर्रकन फाटलं ते ब्लाउज.

"जाउदे, एक काम करू, इथेच कचऱ्यात फेकून दे. घेईल नवीन शिवून ती. "
"अरे पण दोनच आहेत न त्यांच्याकडे?"
"तुला काय एवढी चिंता, बघतील काय करायचं त्या."

असं म्हणून त्या ब्लाउज ची रवानगी कचरापेटीत झाली.

"निळू फुले असणार काकू आता आठवडभर!"
"म्हणजे?"
"म्हणजे एकाच ब्लाउज वर …. निळ्या फुला फुलांच्या! ही ही"

ओशाळलेल्या चेहऱ्याने येउन बसला मकरंद कॉईन वर बोट ठेवून. मात्र ,किशोर कुमार जाम फिदा झाले होते वाटत डान्स बघुन. प्रश्नांची भराभरा उत्तर देत होते. सगळेजण भारावून गेले होते.

"किशोरजी, अब आपसे क्या छुपाना, वो सविता झेरॉक्स वाली सवितापे दिल आ गया है अपना. लेकिन उसके मन मे क्या है कुछ समझ नही आ रहा. आपही बोलिये क्या किया जाये? क्या मुझसे भी उतनाही प्यार करती ही वो?" संदीपने विचारले.
"YES" - कॉईन.

"तो क्या करू मै आगे? आप ही कुछ सुझाइये" संद्या सातव्या आस्मानावर होता. हुरळून गेला होता अगदी. 

"H….O….L….D….H….E….R…..H….A….N….D" - कॉईन 

"धन्यवाद किशोरदा! लाईफ बन गयी अपनी तो. कल ही जाकर उसका हात पकडता हुं, और बोल देता हुं उसे. और एक बात…  आजसे रफी गया तेल लगाने. आप हि मेरे भगवान हो. मेरे फेवरेट सिंगर हो. "

"अच्छा, किशोरदा आप ये बताइये , हम मे से सबसे छोटा दिल किसका है?"

"D….A….Y….A" - कॉईन तत्परतेने उत्तरली. 

"काय रे काय विचारलंस? क्या छोटा है? ऐकू नाही आलं मला. " दया वैतागून म्हणाला. बाकी सगळे वेड्यासारखे हसत होते. 

"अरे, आपलं ते हे… दिल विचारलं मी" 

"खरंच ना समऱ्या?"

"अरे हो रे बाबा , तुला काय वाटलं"

"काही नाही , कुठं काय , जाउदे".  

"सगळेजण माझ्याकडून पैसे उसने घेतात, आणि किशोर म्हणतो, माझं मन छोटं आहे. साठी बुद्धी नाठी झाली काय किशोरदा?" जाम वैतागून गेला होता दया.

बास…… !  वयाच्या उल्लेखाने किशोरदांचा मूड परत घालवला. काही केल्या दाद देईनात. परत जा म्हटलं तर परत जायला तयार नाहीत. 

दयाकडे पाहून स्वतःचे कान पकडत मकरंदनी विचारले. "दया से नाराज हो आप किशोरदा?"

"YES" - कॉईन.

"कुछ पनिशमेंट देना चाहेंगे ?"

"H….I….T…Y…O….U…R…S….E….L…..F" -  कॉईन.

"कितनी देर के लिये ,किशोरदा?"

"५…. M… I … N"- कॉईन उत्तरली.

खाडखाड आपल्या गालात वाजवून घ्यायला लागला दया. भीतीने गाळण उडाली होती त्याची. हसून हसून बाकीच्यांचा जीव कासावीस झाला होता. तिरमिरीत दयाला काय झाले काय माहिती, आणि धाड्कन त्याने लोखंडी कपाटावर डोके आपटून घेतले. जोरात लागले बहुतेक. निपचित होऊन पडला.

मकरंदने पळत जाऊन एका मगात पाणी आणले आणि त्याच्या तोंडावर शिंपडले. दया खडबडून उठून बसला.

"झाली का रे पाच मिनिट ?"
"हो हो झाली. डोंट वरी" समीर म्हणाला.
"यार, बास झाले , परत पाठवू किशोरदान्ना!" संदीप म्हणाला. सगळ्यांचा माना होकारार्थी डोलल्या.
"हो यार, बास झाले. पटले आपल्याला प्लांचेट खरे असते ते. पण जायला सांगू त्यांना आपण."
"ओके.  किशोरदा आप से बाते करके हमे बहोत अच्छा लगा. अब हम आपको जादा तकलीफ नाही देना चाहते.  आप जा सकते ही अभी. प्लीज चले जाइये." समीर ने विनवणी केली.

सगळेजण मनातून धावा करू लागले. किशोरदांची विनवणी करू लागले कि त्यांनी परत जावे. पण कॉईन काही "गुड बाय" वर जायला तयार नाही. च्यायला आता रक्त बिक्त मागतो काय हा परत जाण्यासाठी , असा विचार करून सगळ्यांची टरकली.

"क्या चाहिये किशोरदा आपको? जाने से पेहले क्या कुछ सेवा कर सकते ही आपकी?"

हळू हळू कॉईन फिरू लागली.

"M… I….L…K".
"अरे पण दुध कुठून आणायचे आत्ता?"
"च्यायला, ११:३० वाजता कात्रज डेअरी च्या बाजूच्या त्या टपरी वर जावे लागणार. बाकी तरी कुठे दुध मिळायचा चान्स नाही".
"एक काम करू, दया आणि मकरंद, तुम्ही दोघं जाऊन या दुध घेउन. संद्याची तर काही परिस्थिती नाहीये. मी सांभाळतो किशोरदान्ना तोवर. गाणे वगैरे ऐकवतो."
"ओके", म्हणून गाडी काढून दया आणि मकरंद निघाले. तशा मुसळधार पावसात कात्रज डेअरीला जाणे म्हणजे दिव्य होतं एक. अर्ध्या तासांनी दुधाची बाटली घेऊन परत रूम वर पोचले.  थोडं दुध एका वाटीत काढलं समीरने आणि त्या प्लांचेटच्या कागदाजवळ ठेवलं.
"आपकी इच्छा के मुताबिक दुध हाजीर है किशोरदा!"

२ मिनिटांनी कॉईन परत हालली "गुड बाय !". शेवटचं हलली ह्या वेळी.

धाड्कन सगळ्यांनी बेडवर अंग टाकून दिलं. एका फारच अवघड प्रसंगातून सुटका झाल्यासारखे वाटत होते. किशोर कुमारने वाट लावली होती सगळ्यांची. एकमेकांशी एक अक्षरही  न बोलता शांत पडून होते चौघंही. प्रत्येकाच्या मनात विचारांचं काहूर माजलं होतं.

"भुतं खेतं असतात म्हणजे तर. आज विश्वास बसला आपला. परवीन बाबी केली आपली आज किशोरनी.अरे हो आणि ब्रम्हे काकू बाजूच्या "डीलक्स टेलर" कडे जाणार उद्या. उद्या, ब्लाउज  गायब आहे हे कळल्यावर काय चिडतील ना त्या?" मकरंद विचार करत होता.

"सविता मेरी जान! आज किशोर कुमारांनी सिग्नल दिलाय. उद्या येउन हळूच तेरा हाथ थामुंगा मै.  बहोत इंतेजार करवाया जालीम तुने. इतना चाहती थी मुझे, कभी इकरार किया होता. जाउदे येतोय उद्या मी. च्यामारी, पण भीती खूप वाटतेय भूतांची. पोटात एवढ्या कळा येतायत पण एकट्याला संडासकडे जायची भीती वाटतेय. असं वाटतंय कि दार उघडलं तर समोर कमोडवर किशोरदांचं भूत बसलेले असेल असं माईक वगैरे हातात घेउन. नकोच च्यायला, जातील कळा आपोआप थोड्या वेळानी. असू देत." संदीप च्या डोक्यात चक्र चालू होते.

"लय मार लागलाय राव. येड्यासारखं हाणून घेतलं आपण पण गालात फाड फाड. डोक्याचं टेन्गुळ कसलं विनोदी दिसतंय. बरं झालं थोडक्यात निभावलं. अजून काही करायला नाही सांगितलं किशोरच्या भूतानी. पण एक प्रश्न जीव खातोय राव, ते सगळ्यात छोटं , नक्की 'दिल'बद्दलंच विचारलं होतं न समऱ्यानी? नीट ऐकू नाही आलं." दयाला झोप येत नव्हती.

समीर उठला, ग्लास मध्ये दुध ओतलं.

"कुणी पिणार का रे दुध?" सगळे गप्प. हुं नाही कि चू.
गटागटा दुध पिऊन घेतले. जाऊन वौक्मन वर किशोर के दर्दभरे नगमे परत लावले. दया,संदीप आणि मकरंद एकदाच ओरडले "बंद कर यार समऱ्या त्या किशोरची गाणी. झोपूदे आता निवान्त… प्लीज."समीर तसाच बेडवर जाउन पडला.
"च्यायला, जाम घाबरलेत तिघंही. येडचाप आहेत तिघं. कसं कळलं नसेल ह्यांना कि मीच कॉईन सरकवत होतो.  किशोरची हिस्टरी तर कोळून प्यायलो आहे मी. मग किशोरचा आत्मा बरोबर उत्तरंच देणार ना रे बाबांनो! संद्या कुत्र्यासारखा मार खाणार आहे सविताचा उद्या. ते येडं मक्या लई उड्या मारत होतं भूत नसतं , भूत नसतं म्हणून! आता काय बिशाद आहे यापुढं त्याची तसं म्हणायची. कसं नाचवलं ब्लाउज घालून! तसं ,दयानं जरा जोरातच मारून घेतलं राव. असू दे. आणि दुध प्यायची इच्छा पण पूर्ण झाली आपली. और क्या चाहिये लाइफमे .
त्या बाजूच्या विशालने, आपली बरीच उधारी थकवलीय , व्याजासहित परत हवी असेल तर 'प्लांचेट की एक रात विशाल के साथ !' केलीच पाहिजे."

थोड्या वेळाने सगळ्यांना कशीबशी झोप लागली. 'किशोर के दर्दभरे नग्मे' च्या कव्हर वरचा किशोर मात्र नेहमीप्रमाणेच गालातल्या गालात मंद हसत होता.….